“Tết An Nam, do tính biểu tượng, tầm quan trọng và ảnh hưởng sâu rộng trong dân chúng” - Hilda Arnhold bình luận - “nên không thể so sánh với bất cứ ngày lễ nào của người châu Âu”.
Theo bà, "không đơn giản chỉ là một ngày đầu năm", Tết còn là "mối thống nhất giữa con người với tự nhiên trong niềm trỗi dậy vui tươi của sự tái sinh". Tết tính theo âm lịch, ứng với những hiện tượng tự nhiên, là "sự thần thánh hóa, sùng kính, hứng khởi của tín ngưỡng gia đình và thờ cúng tổ tiên". Sau hết và đặc biệt, Tết tạo ra cho cả cộng đồng một tâm thức chung, tạo nên sự nhất quán của những khối óc và trái tim hòa cùng một cảm xúc. "Vào mỗi dịp năm mới, người ta có thể quên hết mọi rủi ro, mọi khó khăn mà họ có thể đã phải trải qua trong năm cũ để sẵn sàng bắt đầu lại cuộc sống với hy vọng và hoan hỷ".
Đêm giao thừa, người ta làm lễ tế Ngọc hoàng thượng đế và "đón" các vị Táo Quân trở lại hạ giới sau mấy ngày trình diện thiên giới báo cáo hằng năm. Ở nông thôn, các bàn thờ đầy ắp đồ lễ, sáng rực, đặt giữa sân, khói hương nghi ngút bay lên bầu trời lạnh lẽo… Đêm giao thừa, nhà nào nhà nấy cửa đóng then cài, mọi người bận rộn trong nhà với những việc sửa soạn cuối cùng. Phố xá vắng tanh, những bước chân của tôi vang lên xa lạ giữa thành phố…
Thế rồi, giữa đêm giá rét căm căm, những tiếng pháo đầu tiên cất lên, và đến sáng hôm sau, tôi vẫn nghe thấy tiếng pháo đì đẹt, thi thoảng bị cắt ngang bởi tiếng nổ của một quả pháo cối. Qua cửa sổ để ngỏ, tôi ngửi thấy mùi thơm của hoa xoài trên những tán cây trong Văn Miếu cùng mùi thuốc pháo và hương thơm phảng phất khắp thành phố trong ngày tết nhất này.
Khoảng mười giờ sáng, những nhóm người đầu tiên đi chúc Tết ra khỏi nhà. Đến đầu buổi chiều, đám đông diện quần áo Tết xuất hiện đầy trên các lối phố. Những gia đình đông đúc với lũ trẻ đủ mọi lứa tuổi, cổ rụt lại, đĩnh đạc trong tấm áo mới xinh xẻo. Những toán thanh niên sôi nổi, các tốp thiếu nữ ăn vận tân thời sắc màu sặc sỡ, đầu tóc chải chuốt kỹ càng, mặt hoa da phấn.
Mặc dù lạnh giá và bầu trời xám xịt, ta vẫn thấy rõ biết bao niềm vui và sự vô lo trên những gương mặt ấy, đến nỗi ta phát ghen tỵ với người An Nam về ngày lễ thần kỳ này, nó mang đến cho họ, dẫu chỉ vài ngày, ảo ảnh rằng hạnh phúc là có thật.
Ngày đầu tiên của năm, người ta thường đi lễ đền chùa cầu mong thần Phật phù hộ. Ở đền Trấn Vũ, dưới tán xoài thơm ngát, các tín đồ đội mâm lễ ra vào, trong khi những người bán hàng thì ở ngoài sân bán bánh kẹo và hoa. Đứng sau dãy cột cao nhìn ra Hồ Tây, đám đông đa sắc ấy tạo thành bức ký họa tuyệt diệu không bút nào tả xiết. Càng không có ngôn từ nào diễn tả được không khí vui tươi đang tràn ngập cùng những nỗi niềm âm thầm hòa quyện giữa lòng thành kính và sự e sợ được khơi lên như thể đâu đó các đấng thần linh đang hiện diện.
Ngày tiếp theo, suốt cả ngày là những cuộc thăm hỏi, các nghi lễ gia đình, tiếng pháo nổ và cứ như vậy trong nhiều ngày nữa.
Ở thôn quê, ngày Tết diễn ra ấm cúng hơn, niềm vui cũng hồn hậu hơn, biết bao người nước Nam nuối tiếc rằng những đòi hỏi của đời sống hiện đại đã không cho phép họ quay trở về quê cha đất tổ, nơi toàn thể gia đình được sum vầy trong sự phù hộ của tổ tiên.
Nữ ký giả Hilda Arnhold đánh giá: “... Lễ tết là cơ sở tồn tại thân tộc của người nước Nam, cần tôn trọng những truyền thống nơi biết bao con người không những tìm được niềm vui và hạnh phúc trong vài ngày lễ tết, mà còn thấy được "niềm tin vào cuộc đời luôn tươi mới mà đôi khi họ rất cần trong đời sống thường nhật khó khăn và bấp bênh"./.
.jpg)
